İÇİNDEKİLER

Evde, iş yerinde, okullarda, hayatımızın her yerinde olan buzdolapları için buzdolabı düzeni nasıl olmalıdır? Hangi rafa ne koymalıyız? Sağlık ve buzdolabı verimliliği açısından nelere dikkat etmeliyiz?

Güvenli gıda tüketmek için öncelikle aldığımız gıdalara, ardından da bu besinleri saklama koşullarına dikkat etmeliyiz. Yiyeceklerin doğru şekilde buzdolabına yerleştirilmeleri erken bozulmalarını önlemektedir. Uygun şekilde muhafaza edilmeyen gıdalarda mikroorganizmalar gelişebilir ve çabuk bozulur ve tüketildiğinde sağlığımıza zarar verebilir. Aynı zamanda buzdolabına doğru yerleştirilmeyen gıdaların hızlı bozulmasıyla çöpe giden besinlerden dolayı ev ekonomimiz de zarar görebilir. Buzdolabında hangi ürünün nasıl yerleştireleceği hakkında tüm detaylar aşağıda yer almaktadır.

Buzdolabı Raf Düzeni

Üstten donduruculu klasik buzdolabı için;

Üst Raf:

Klasik buzdolaplarında üst raf, buzdolabının en soğuk rafıdır. Buzdolabı içerisindeki sıcaklık üst raflardan alt raflara doğru düşmektedir. Bu özellik sebebi ile en üstteki raflara çabuk bozulabilecek gıdalarımızı koymalıyız.
Günlük olarak hemen tüketmemiz gereken et, tavuk ve et ürünleri (kıyma, kuşbaşı vb.), balık ve deniz ürünleri, kahvaltılıklar (peynir, kaymak, salam, sosis..vb.) gibi gıdalar üst rafta muhafaza edilmelidir.
Et, tavuk ve balıklar en üst rafa konulurken mutlaka çok iyi ambalajlanmış olmalıdır. Eğer bu ürünler daha sonra tüketilecekse buzluk bölümüne koyulmalıdır.

Orta Raf

Buzdolabının orta rafında daha çok pişmiş yemeklerimizi muhafaza etmek için kullanmalıyız.
Pişmiş yemeklerimizle birlikte yoğurt, sandviç, hazırlanmış salata ve kahvaltılıklar gibi taze ürünlerde bu rafta muhafaza edilebilir.
Yine tereyağı, margarin gibi gıdalarda kaplar içerisinde orta rafa konulabilir.

Alt Raf:

Buzdolabının alt rafına hassas meyve ve sebzeler konulmalıdır.
Meyve-sebze kutularına koymamız mümkün olmayan ya da koyduğumuzda ezilebilecek; çilek, şeftali, böğürtlen gibi meyveler ve taze nane, yeşil soğan, marul, kıvırcık, maydanoz gibi yeşil yapraklı salatalık sebzeler alt rafta muhafaza edilmelidir.

Yeşil yapraklı sebzeler gazete kağıdına (basılı olmayan 3. hamur kağıt) ya da kağıt havluya sarılarak buzdolabına konulması daha uzun ömürlü olmalarını sağlar.

Meyve-Sebze Kutuları:

Meyve ve sebzelerimizi buzdolabımızda meyve ve sebzeler için özel olarak yapılmış ve dolabımızın en alt kısmında yer alan kutular içerisinde muhafaza etmeliyiz.
Meyve ve sebzelerimizi bu kutulara yerleştirirken ıslak, nemli olmadıklarından emin olmalıyız. Nemli, ıslak olan meyve sebzeler kuru olanlara göre daha hızlı bozulurlar.

Kapak Üst Raf:

Buzdolabı kapağımızın üst rafı; tereyağı, margarin, açılmış konserve kutusu, açılmış salça kutusu, gibi gıdaların muhafazası için uygundur.

Kapak Yumurtalık:

Yumurtalar buzdolaplarında kendileri için özel olarak tasarlanmış bölümlerde muhafaza edilmelidir. Buzdolabımızda yumurtalar için özel olarak tasarlanmış yumurtalık raflarının mutlaka kapakları olmalıdır. Kapak olmadığı durumda yumurta üzerindeki bakteriler buzdolabında bulunan diğer gıdalara kolayca bulaşacaktır. Eğer buzdolabınızın yumurta rafında kapak yoksa, yumurtalarınızı dolaba karton kutusu ile koymanızı tavsiye ederiz.

Kapak Orta Raf:

Buzdolabı kapağımızın orta rafı, mayonez, ketçap, salata sosları, süt şişeleri/kutuları ve kavanoz içerisinde bulunan gıdaların muhafazası için en uygun olan raftır.

Kapak Alt Raf:

Buzdolabı kapağımızın alt rafı, kola, ayran, meyve suyu gibi içeceklerin muhafazası için en uygun raftır.

Derin Dondurucu Rafları:

Derin dondurucumuzun raflarına gıdalarımızı yerleştirirken fazla ve yanlış istiflemenin önüne geçmek için gıdaların poşetler içerisinde uygun şekilde dağıtılmış olması ya da vakumlanarak konulması daha doğru olacaktır.

Derin Dondurucu Kapak Rafları

Derin dondurucumuzun kapak rafları daha çok dondurmak istediğimiz sıvı gıdalar (et suyu, yumurta vb.) için kullanılmalıdır ve mümkün mertebe kapak bölümüne ağırlığı az olan gıdalar konulmalıdır.

BUZDOLABI KULLANIMINA AİT KURALLAR

Yiyeceklerimizi muhafaza ettiğimiz buzdolabı temizliğine dikkat edilmelidir.
Buzdolabının sıcaklığı 4 C veya daha düşük olmalıdır. Düşük sıcaklıkta bakteri gelişmesi yavaşlar ve tükettiğimiz yiyeceklerde bakteri miktarı ne kadar az olursa hastalık yapma olasılığı da o kadar az olur.
Yeşil yapraklı sebzeler pazardan veya marketten aldığımızda nemli olur ve bu halde buzdolabına konulmaları çabuk bozulmalarına neden olur. Meyve ve sebzelerimizin buzdolabında ömrünün daha uzun olması için nemlenmemeleri önemlidir. Nemlenmelerini önlemek için meyve ve sebzeler kese kağıdı içerisinde veya kağıt havlu ile sararak dolaba yerleştirilmelidir. Kese kağıdının bulunmadığı durumlarda meyve sebzeler kurulanıp, kuru bir poşet içerisinde dolaba yerleştirilmeli, poşetler sıkıca bağlanmamalıdır.
Pişmiş ve çiğ yiyecekler buzdolabında ayrı ayrı bölmelerde saklanmalıdır. Kesinlikle birbirleri ile temas etmemelidir. Çünkü çiğ etler çabuk bakteri üretir, bu bakteriler de diğer yemeklere bulaşabilir.
Tereyağı ve margarinin kapalı bir saklama kabında orta rafta muhafaza edilmesi de uygundur.
Buzdolabına koyduğumuz gıdaların birbirine kokusunun karışmaması için mutlaka ve mutlaka kapalı kaplarda, kapalı tencerelerde, kapalı poşetlerde veya saklama kaplarında olması gerekir.
Elektrik kesintisi durumlarında buzdolabımızın kapağını elektrik gelene kadar açmamak daha doğru olacaktır. Özellikle yaz aylarında ve oda sıcaklığının yüksek olduğu zamanlarda buzdolabımız çalışmıyorsa dolap kapağı açıldığında sıcak hava dolap içerisine girecek ve buzdolabının iç sıcaklığı yükselecektir. Bu durum gıdalarımızın daha kısa sürede bozulmasına neden olur. Elektrik kesintisi durumunda buzdolabımızın kapağı açılmadan 6 saate kadar dolap iç sıcaklığı muhafaza edilebilir. Bu süre sonunda dolap iç sıcaklığı yükselmeye başlar. Aynı şekilde derin dondurucularda elektrik kesilmesi durumunda 12 saate kadar kapakları açılmadığı sürece iç sıcaklıklarını muhafaza edebilir.
Gıdalarınızı buzdolabına yerleştirirken cam kavanoz içerisinde olmalarına gayret göstermeliyiz. Cam kavanoz içerisinde saklanan gıdalar her zaman daha uzun ömürlü olurlar.
Buzdolabı temizliği yılda en az üç kez yapılmalıdır. En ideal temizlik aralığı ise 3 ayda birdir. 3 ayda bir temizlenen buzdolaplarının çalışma performansları her zaman yüksek olmakla birlikte gıdalarımız da her zaman hijyenik bir buzdolabı içerisinde muhafaza edilmiş olur.
Buzdolabınızı temizleyeceğiniz tarihleri önceden belirlemelisiniz. Tarih belirlemek dolabın temizlenmesinde en önemli basamaklardan biridir. Çünkü dolabınızı temizlerken dolabınızda bulunan tüm gıdaları çıkartmak zorunda kalacaksınız. Dolabınızı temizleyeceğiniz zaman dolap içerisinde ne kadar az gıda varsa o kadar iyi olur; dolaptan çıkardığımız gıdalar uzun süre dolap dışında kalacağı için bozulmalarının önüne geçmiş oluruz.
Bir diğer önemli hatırlatma da buzdolaplarında kullanılan raf bezleri ya da raf örtüleri hakkında. Hijyenik ve sağlıklı bir buzdolabımız olması için kullanılan bu örtü ve bezler aslında buzdolabımızı daha sağlıksız hale getirmektedir. Dolap içerisinde nem tutan bir malzemenin sürekli olarak bulunması hiçbir zaman kurumayacağı anlamına gelir ki sürekli nemli kalan ve üzerinde gıdalar bulunan bu gibi bezler mikroorganizma gelişmesi için çok büyük imkan sağlarlar. Üstelik uzun süre değiştirilmeyen raf örtülerinde küflenmeler rahatlıkla görülebilir. Bu nedenle buzdolaplarımızda raf örtüsü, raf bezi gibi şeyler kullanmak kesinlikle doğru değildir.
Buzdolabımız ne kadar iyi soğutursa soğutsun dolabımızı asla fazla doldurmamalıyız. Fazla doldurulan buzdolapları daha fazla çalışarak daha çok elektrik harcarlar ancak dolap içerisindeki hava sirkülasyonu yeterli düzeyde sağlanamayacağı için gıdalarımız istenilen seviyede soğumazlar ve daha hızlı bozulurlar. Bu nedenle buzdolaplarımızı düzenli bir şekilde ve fazla doldurmadan kullanmalıyız.
Buzdolabımızın daha çok elektrik harcamaması için; dolap içerisine sıcak kap, sıcak yemek ve sıcak gıda koymamalı, dolap kapılarını uzun süre açık bırakmamalı, dolap içerisindeki hava sirkülasyonunu engelleyecek şekilde rafları fazla istiflememeli, kapı kenarlarında bulunan kapı fitillerini (conta) sürekli temiz tutmalı, kapı kenarlarındaki fitillerde hasar varsa fitilleri hemen yenilemeliyiz.
Yemeklerimizi buzdolabına koyarken kesinlikle sıcak olarak koymamalıyız. Sıcak yemekleri önce oda sıcaklığına kadar soğutmalı, soğuduktan sonra buzdolabına koymalıyız. Sıcak olarak buzdolabına konulan yemeklerin kokusu buzdolabında daha kolay yayılır ve diğer gıdaların da kokmasına neden olur. Ayrıca buzdolabına sıcak olarak konulan yemekler ve kaplar buzdolabı sıcaklığının biranda yükselmesine ve diğer gıdaların da ısının artmasına böylece diğer gıdaların üzerinde buluna mikroorganizmaların çoğalmasına ve bu gıdaların daha kısa sürede bozulmasına neden olabilir.
Buzdolabımızda et-tavuk-balık gibi taze ürünler fazlaysa ve üst rafta kahvaltılıklarımızı koyacak yer yoksa, kahvaltılıklarımızı bir alt rafa koyabiliriz.
Standart buzdolabında dondurucu bölmesine daha yakın olan raflar her zaman daha soğuktur. Bu nedenle et, balık, tavuk gibi gıdalar dondurucu bölümüne yakın olmalıdır.
Yiyecekler mümkün olduğunca cam kaplarda saklanmalıdır.
Dondurma veya yoğurt kabı gb. plastik materyaller sağlık açısından oldukça sakıncalıdır. Ayrıca dondurma, yoğurt vb. gıdaların üzerinde yazan son kullanma tarihleri aynı zamanda kabın da son kullanma tarihidir.
Sıkça tükettiğimiz sütün içerisinde yüksek miktarda B2 vitamini bulunur ve bu vitamin güneş ışığı aldığında kaybolur. Bu nedenle sütler güneş ışığı geçirmeyecek kaplarda, kendi özel kutularında buzdolabında saklanmalıdır.
Buzdolabını tıka basa doldurmak ve bazı besinleri gelişigüzel yerleştirmek dolapta kokuya sebep olur. Buzdolabına yiyeceklerimizi yerleştirirken aralarında mesafe olmasına dikkat edilmeli ve besinlerin birbiri ile teması önlenmelidir.
Buzdolabında koku yapan gıdaların başında peynir, balık ve et gelir. Bu ürünler mutlaka kapaklı cam saklama kaplarında saklanmalıdır.
Soğan, kavun gibi yiyecekler ise kesilip buzdolabında saklandığında kokuları diğer yiyeceklere karışabilir. Kokuların karışması yiyeceklerin de daha kısa sürede bozulmasına neden olur.
Buzdolaplarında yiyecek kokularının birbirine karışmasından şikayetçi olanlar için bir diğer çözüm ise kokuları karıştırmama özelliğine sahip buzdolabı modellerini kullanmaktır.
Pişmiş hiçbir yiyecek de buzdolabına ağzı açık bir şekilde konmamalıdır.

DERİN DONDURUCU KULLANIMI

Öncelikle donduracağınız gıdaların taze ve kaliteli olması gerekir.
Donmuş gıdaların yanına dondurmak üzere yeni yiyecekleri koymamak gerekir.
Dondurmak istediğiniz gıdayı öncelikle buzdolabının hızlı donduran bölmelerinde bekletip daha sonra dondurucuya atmalısınız. Böylelikle donmuş yiyeceklerin bozulmasını önlemiş olursunuz.
Buzdolabı alırken özellikle hızlı donduran bölmelere sahip ürünleri tercih ederseniz besinlerinizi daha sağlıklı dondurabilirsiniz.

Et ürünleri

Kırmızı etlerin kalın olmaması ve parçalanarak muhafaza edilmesi gerekir. Tavsiye edilen saklama süresi yaklaşık 12 aydır.
Tavuk ve hindi eti ise derin dondurucuda 9-12 ay kadar saklanabilir.
Balıklar saklanırken porsiyonlara ayrılır, yıkanır ve temizlenir. Yağlı balıklar derin dondurucuda 4-8 ay, yağsız balıklar ise 8-18 ay arası muhafaza edilebilir.

Sebzeler

Derin dondurucuda sebzeleri saklarken özel üretilmiş poşetlerden yararlanabilirsiniz. Sebzeleri dondurmadan önce mutlaka yıkamalı, soyma ve dilimleme işlemlerinden sonra saklamalısınız.
Unlu mamuller

Çokça tüketilen milföy hamuru, sigara böreği, mantı gibi gıdalar evde dondurulacaksa hazırlandıktan sonra uygun olarak ambalajlanmalı, yaklaşık -18 °C’de saklanmalıdır.
Ekmek, yufka, lavaş gibi gıdaları da dondurucuda saklamak mümkündür, bu besinlerin depolama süreleri yaklaşık 4 aydır.

Gıdalarımızın bozulmaması, gıdalarımızda mikroorganizmaların çoğalmaması için gıdalarımızı muhafaza ettiğimiz buzdolabımızın da mutlaka temiz ve hijyenik olması gerekmektedir. Uzun süre temizlenmeyen buzdolaplarında mikroorganizmaların çoğalması mümkün olur, zamanla dolap içerisine konulan gıdaların kokusu buzdolabının iç duvarlarına siner ve dolabımız kötü kokmaya başlar. Bu koku dolap içerisindeki gıdalarımıza da bulaşarak kendi doğal kokularını kaybetmesine neden olur. Bu yüzdem buzdolabı düzenini doğru yapmak oldukça önemlidir.